İşyeri hekimliği son dönemlerde adından fazlaca söz edilen kavramlardan birisidir. Bu kavram, işyerlerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi ve çalışanların sağlık taramalarının yapılması görevini yürüten hekimleri ifade etmektedir. İşyeri hekimleri mesleklere bağlı hastalıkların, iş kazalarının önlenmesinde gerekli tedbirleri almak durumunda olup bütün önlemlere rağmen yaşanan olumsuzluklarda da ilgili işlemleri yapmakla sorumludurlar.
İşyeri hekimleri çalışmalarına devam ederken iş güvenliği uzmanıyla ve işyeri hemşiresiyle de koordineli olmalı, işyerindeki sağlık hizmetlerini bir bütün halinde sürdürmelidir.
İşyeri Hekimi Nasıl Olunur? Kimler İşyeri Hekim Olabilir?
İşyeri hekimi hekimlerin ikinci bir görevidir. Bu nedenle işyeri hekimi olmayı düşünen bir kişinin ilk önce tıp fakültesinde eğitim görmesi ve mezun olarak doktorluk diploması almış olması gerekir. Doktorluk diplomasına sahip olan herhangi bir hekim, işyeri hekimi olarak da çalışabilir.
Dolayısıyla işyeri hekimliğinin ilk şartı doktor olmaktır. İkinci şart ise bakanlıkça yetkilendirilmiş bir eğitim kurumundan işyeri hekimliği eğitimi alarak sınavı başarıyla geçmektir. Yine bazı istisnalarda işyeri hekimi olmak için sınav şartı yoktur.
Doktorluk diplomasını aldıktan sonra iş sağlığı, iş sağlığı ve güvenliği gibi alanlarda doktora eğitimini tamamlamış olanlar, doktor iş teftişçisi olarak asistanlık dönemi dahil en az sekiz yıl çalışmış olanlar ve genel müdürlükte en az sekiz yıl iş salığı güvenliği alanında görev yapmış hekimler sınav şartına tabi değildir.
İş ve meslek hastalıkları anabilim dalında yan dal eğitimi almış, diplomasını elinde bulunduran doktorlara da sınav şartı olmadan işyeri hekimi olarak görev yapabilirler.
İşyeri Hekimliği Sınavı Hakkında Detaylar
İşyeri hekimliği sınavı ÖSYM tarafından yapılmaktadır. Sınav, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hemşiresi sınavlarıyla birlikte uygulanmaktadır. Bu sınavdan kesinlikle başarılı olmak gerekmekte, eğitimleri almış ve işyeri hekimliği sınavını da başarıyla geçmiş kişiler uzmanlık sertifikası almaktadırlar.
İşyeri hekimliği sınavı senede iki kez yapılmakta ve başvurular ÖSYM tarafından alınmaktadır. Adaylar ÖSYM’nin aday işlemleri sayfasından başvurularını yapabilmektedirler ve şu an için toplam on yedi büyükşehir merkezinde işyeri hekimliği sınavı yapılmaktadır.
Bunlar Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun, Sivas, Trabzon, Van illeridir. Sınav başvuruları ekseriyetle nisan ayı içerisinde alınmaktadır.
Adaylar işyeri hekimliği sınavında toplam 50 soru ile karşılaşmaktadırlar ve sınav süresi 75 dakika ile sınırlıdır. Son zamanlarda sınavın başlangıç saati genel olarak 10:15 şeklinde belirlenmektedir.
Sene içindeki ikinci işyeri hekimliği sınavının başvuruları Ekim sonu ila Kasım başında alınmakta, sınava girmek isteyen bütün adayların sınav başvuru tarihlerini hususiyetle takip ederek başvuru süresini geçirmemeleri gerekmektedir.
İşyeri Hekimliği Hizmet Detayları
İşyeri hekimliği modern uygulamalardan birisidir ve özellikle sanayileşmenin artmasıyla birlikte gündeme gelip hayata geçirilmiştir. Çünkü sanayileşmenin artması beraberinde iş hayatına bağlı çeşitli sağlık problemlerini, iş kazalarını getirmiştir.
Bunları minimize etmek, olası iş kazalarını, meslek hastalıklarını önlemek amacıyla gerekli çalışmaları yapan işyeri hekimleri herhangi bir sorun oluşması halinde de gerekli sağlık kontrollerini, müdahaleleri yapıp tedavi sürecini devam ettirmekle görevlidir.
Diğer hekimlik dalları haricinde işyeri hekimliği başlı başına bir çalışma alanıdır. Bu alandaki çalışmaların iş güvenliği uzmanlığı, diğer sağlık personeli alanlarıyla da koordineli yürütülmesi gerekmektedir.
İşyeri Hekimi Çalışma Saatleri
İşyeri hekimlerinin çalışma saatleri bakanlıkça zaman zaman yeniden düzenlenmektedir. Çalışma Bakanlığınca en son yapılan düzenleye göre bir işyeri hekimi az tehlikeli kategorisindeki iş yerlerinde çalışan başına ayda minimum 5 dakika görev yapmalıdır.
Tehlikeli kategorisindeki işyerlerinde ise çalışan başına ayda minimum 10 dakika görev yapmalıdır. Çok tehlikeli kategorisindeki işyerlerinde ise çalışan başına ayda minimum 15 dakika bulunmalıdır.
Bakanlığın son yapmış olduğu düzenlemeyle işyeri hekiminin çalışan başına aylık çalışma süresi uygun şekilde belirlenmiştir. Hem sağlık hizmetlerinin eksiksiz yerine getirilmesi hem de her çalışana eşit sürede hizmet verilmesi prensibi ortaya konmuştur.
İşyeri Hekiminin Yaptıkları
Bir işyeri hekimi görevli olduğu işyerindeki çalışanların ruh sağlığında fiziksel sağlığına kadar her noktada sorumludur. Bu noktada işyeri hekiminin yaptıklarını şöyle sıralayabiliriz:
- İşyeri hekimi çalışanların sağlık kontrolleriyle alakalı gerekli yerlere yönlendirmesini gerçekleştirir.
- Çalışma ortamını tüm detaylarıyla gözlemler ve çalışanlar için uygun olup olmadığını belirler.
- İşyerinde yer alan banyo, tuvalet, çamaşırhane, giyinme odası, kantin gibi mekanların temizliklerini, bakımlarını kontrol eder.
- Çalışma ortamında genel hijyenle, kişisel hijyenle, toplu koruma usulleriyle ve kişisel korunma donanımlarıyla alakalı bilgilendirmeler yapar.
- İş güvenliği uzmanı tarafından takip edilen işyeri risk değerlendirme çalışmalarına dahil olur.
- Yönetmelikte ulunan işçi sağlığına dair risklerin ortadan kaldırılmasına dair muayeneleri gerçekleştirir.
- İş yerinde çalışanların iş verimliliği üzerinde etki yapacak sağlık şartlarını değerlendirerek işyeri temsilcisine, işverene gerekli düzenlemelerin yapılmasına dair tavsiyeler verir.
- İşyerindeki herkesin sağlık kontrollerini gerçekleştirir.
- İşyerinde bulaşıcı hastalıkların önlenmesine dair çalışmalar ortaya koyar.
- İSG uzmanıyla birlikte yıllık planlama ve değerlendirme yapar.
- İş sağlığı, işçi sağlığı ve hijyen kuralları gibi konularda bilgilendirmede bulunur.
İşyeri Hekiminin Görev Ve Sorumlulukları
Bir işyeri hekimi hem işyerinin hem de orada çalışanların sağlık kontrollerini yapmakla görevlidir. En temel görevi çalışanların sağlıklarını korumaktır. Özellikle meslek hastalıkları konusunda çalışanları bilgilendirmeli, nelere dikkat etmeleri gerektiği, üstesinden nasıl gelecekleri konularında bilgi vermelidir.
İşyeri hekimi sadece çalışanları değil, işyeri temsilcisini de çalışma ortamındaki sağlık koşulları hakkında bilgilendirmeli, alınacak tedbirler hakkında bilgi vermeli ve bunların koordinasyonunu ve takibin yapmalıdır. İlgili işyerinin iş kazalarıyla alakalı sorumluluklarını işyeri temsilcisiyle paylaşmalıdır.
Muhtemel iş kazalarının önlenmesi adına, nelere dikkat edilmesi gerektiğine dair seminerler düzenlemelidir. Çalışanlar özelinde bütün bir iş sağlığını artı yönde tutmak adına hizmet vermelidir.
Yine işyeri hekimi iş sağlığı ve güvenliği dair risk değerlendirmeleriyle alakalı yapılan çalışmalara dahil olmalı, risk değerlendirmesi sonunda alınması gereken güvenlik ve sağlık önlemleri hakkında işverene önerilerde bulunmalıdır. Sonrasında takibini de yapmalıdır.
İşyerindeki emziren kadınların, gebelerin, 18 yaş altıların, kronik rahatsızlığı olanların, engellilerin, meslek hastalığı teşhisi konmuş olanların ve diğer özel takip gerektirenlerin takibini yapmalı, risk değerlendirmelerinde bu kişileri özellikle dikkate almalıdır. Özel politika gereklerini yerine getirmelidir.
Sağlık sorunları gerekçesiyle işyerine gelememiş personellerin durumlarının işyerinde sağlık tehlikesi oluşturup oluşturmadığını tespit etmeli, özellikle salgın hastalık konusunda hassasiyet göstererek gerekli raporları düzenlemelidir. Böylece iş sürekliliği ve işyeri güvenliği üzerinde de etkili olmuş olmaktadır.